Tìm hiểu về các xét nghiệm kiểm tra sức khỏe và sàng lọc thai nhi

“Khám thai” không chỉ giúp mẹ bầu biết được chính xác tuổi thai, kích thước thai cùng tình trạng sức khoẻ hiện tại của bản thân mà còn là cách để “giảm thiểu nguy cơ tử vong cho thai nhi xuống gấp 5 lần so với bình thường”. Để tìm hiểu cụ thể hơn về vấn đề này đồng thời biết được những loại xét nghiệm, siêu âm cần thiết đang được áp dụng để khám thai tại các cơ sở y tế chuyên khoa uy tín, bạn hãy xem ngay bài viết dưới đây, được chia sẻ từ Thạc sĩ. Bác sĩ Trương Thị Vân – Nguyên trưởng khoa SẢN với hơn 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Sản phụ khoa.

Xét nghiệm nồng độ beta HCG

HCG được bắt đầu sinh ra ngay sau khi trứng được thụ tinh và bắt đầu làm tổ trên niêm mạc tử cung. Lúc này, nồng độ HCG sẽ xuất hiện trong máu, tăng nhanh đến lúc đạt nồng độ tối đa là tại thời điểm hai tháng rưỡi. Sau giai đoạn này, lượng HCG sẽ giảm dần đến một mức độ ổn định vào khoảng tháng thứ tư và kéo dài đến lúc sinh.

– Ngay sau khi được bánh nhau tạo ra, HCG sẽ nhanh chóng khuếch tán ngược dòng vào máu mẹ và thải nguyên dạng ra nước tiểu. Như vậy, có thể định tính hoặc định lượng HCG trong máu và nước tiểu của sản phụ. Đây là cơ sở của việc dùng que thử thai có chứa chất phản ứng với beta HCG. Vậy nên xét nghiệm này là dấu hiệu nhận biết sớm nhất của sự mang thai.

Việc định lượng beta HCG cho phép chẩn đoán có thai sớm ngay cả khi chưa có dấu hiệu trễ kinh. Bằng cách đo lường chính xác nồng độ beta HCG với độ nhạy cao, có thể xác định đã thụ thai ngay từ ngày thứ 8, 9 sau khi rụng trứng, tức ngày thứ 22, 23 của chu kỳ kinh nguyệt (áp dụng với phụ nữ có chu kỳ kinh đều khoảng 28 ngày).

– Bên cạnh vai trò có thể xác định tuổi thai, xét nghiệm nồng độ beta HCG trong máu còn giúp theo dõi tình trạng thai kỳ. Khi kết quả đo lượng beta HCG trong máu không tuân thủ theo đường cong sinh lý thông thường, việc mang thai nghi ngờ có vấn đề bất thường.

Lưu ý: Xét nghiệm beta HCG chỉ giúp xác định có thai, theo dõi sự phát triển của thai nhi thông qua sự phát triển của bánh nhau, chứ hoàn toàn không phản ánh được gì về giới tính, cân nặng, trí thông minh của thai. Chính vì vậy, các mẹ bầu không nên quá lo lắng về nồng độ beta HCG, không nên theo dõi xét nghiệm liên tục, trong khi sức khỏe của bé yêu còn có thể được đánh giá qua những chỉ số khác, những phương tiện khác. Theo đó, việc cần làm là các sản phụ hãy có một kỳ an thai lành mạnh, kết hợp ăn uống, tập luyện và nghỉ ngơi hợp lý, chuẩn bị sẵn sàng để chào đón bé yêu ra đời.

Đừng bỏ qua xét nghiệm Double test nếu muốn sinh con khỏe mạnh

Double test là một xét nghiệm sàng lọc trước sinh nhằm phát hiện một vài hội chứng dị tật bẩm sinh cho trẻ. Cụ thể, double test giúp kiểm tra và định lượng β-hCG tự do và PAPP-A (pregnancy associated plasma protein A) có trong máu của thai phụ, kết hợp đo độ mờ da gáy bằng siêu âm, tuổi mẹ, tuổi thai… nhằm đánh giá nguy cơ của một số bệnh bất thường về nhiễm sắc thể như hội chứng Down, Edwards (Trisomy 18) hay Patau (Trisomy 13).

Thời điểm thích hợp để thực hiện Double test là khi thai 11-13 tuần tuổi, tốt nhất là khi thai 12 tuần tuổi (tức ngay trong quý thứ nhất của thai kỳ) bởi nồng độ β-hCG tự do và PAPP-A sẽ bị thay đổi trong suốt thai kỳ.

• β-hCG tự do là thành phần trong cấu trúc của hormone hCG (một loại hormone chỉ xuất hiện khi có sự kết hợp của trứng và tinh trùng). hCG có mặt trong huyết thanh của người mẹ vào khoảng ngày thứ 6 – 8 sau khi trứng được thụ tinh và đạt nồng độ cao nhất sau 50 – 80 ngày kể từ lần kinh cuối. Nếu thai nhi mắc hội chứng Down, nồng độ β-hCG tự do sẽ tăng đáng kể trong quý I và quý II của thai kỳ.
• PAPP-A là một loại glycoprotein do nhau thai bài tiết ra. Bình thường, nồng độ PAPP-A sẽ tăng dần trong suốt thai kỳ. Trong quý I của thai kỳ, nếu thai nhi mắc hội chứng Down thì nồng độ PAPP-A trong máu mẹ giảm. Trong khi đó ở quý II nồng độ PAPP-A vẫn giữ ở mức bình thường hoặc giảm nhẹ không đáng kể. Do đó PAPP-A chỉ được dùng trong quý I của thai kỳ để sàng lọc thai nhi mắc hội chứng Down.

Tất cả thai phụ đều cần thực hiện xét nghiệm này, đặc biệt là những trường hợp sau:

• Mang thai từ 35 tuổi trở lên.
• Đã từng sảy thai, thai lưu.
• Đã từng sinh con mắc dị tật bẩm sinh.
• Tiền sử gia đình mắc dị tật bẩm sinh.
• Bị nhiễm virus trong quá trình mang thai.
• Có kết quả siêu âm đo độ mờ gáy nguy cơ cao.

Lưu ý: Double test không phải là một xét nghiệm chẩn đoán mà là một phương pháp sàng lọc thường quy với độ chính xác khoảng 75%. Kết quả sàng lọc chỉ kết luận được thai nhi có nguy cơ cao hay thấp với các hội chứng được đưa ra chứ không thể kết luận được việc thai nhi có mắc phải hội chứng bẩm sinh hay không.

Vì vậy, nếu kết quả sàng lọc Double test cho thấy thai nhi có nguy cơ cao mắc phải hội chứng nào đó thì mẹ bầu hãy thực hiện thêm những phương pháp sàng lọc và xét nghiệm chẩn đoán khác mà bác sĩ yêu cầu để có thể đánh giá một cách chính xác tình trạng sức khỏe của thai nhi.

Tìm hiểu về xét nghiệm Triple test

Ngoài Double Test ra thì Triple test (hay xét nghiệm bộ ba) cũng là một loại xét nghiệm cần thiết nằm trong nhóm xét nghiệm sàng lọc dị tật thai nhi. Triple test sử dụng máu của mẹ để kiểm tra một số rối loạn bẩm sinh ở thai nhi, thường được chỉ định thực hiện khi thai khoảng 15 – 20 tuần tuổi. Tuy nhiên, để có kết quả chính xác nhất thì thai phụ nên thực hiện xét nghiệm vào tuần thứ 16 – 18 của thai kỳ.

Tất cả phụ nữ mang thai đều cần được thực hiện xét nghiệm này. Đặc biệt là những đối tượng sau:

• Gia đình có tiền sử dị tật bẩm sinh.
• Thai phụ trên 35 tuổi.
• Trước hoặc trong thai kỳ có sử dụng thuốc hoặc chất gây hại cho thai nhi.
• Mắc bệnh tiểu đường,…
• Bị nhiễm virus trong thời gian mang thai.
• Làm việc hoặc sống trong môi trường tiếp xúc với hóa chất, phóng xạ liều lượng cao.

Rất nhiều thai phụ băn khoăn không biết đi xét nghiệm Triple Test có phải nhịn ăn không? Câu trả lời là không cần phải nhịn ăn. Các mẹ hoàn toàn có thể ăn uống bình thường và tới các cơ sở y tế để được tiến hành lấy máu xét nghiệm Triple Test.

Lưu ý: Xét nghiệm Triple test không thể chẩn đoán được chính xác tình trạng sức khỏe của thai nhi mà chỉ có thể cho bạn biết tại thời điểm đó, thai có nguy cơ bị rối loạn nhiễm sắc thể do di truyền hay không và có cần phải thực hiện thêm các xét nghiệm chẩn đoán khác không.

+ Nếu nồng độ AFP tăng thì chứng tỏ thai nhi có nguy cơ bị dị tật ống thần kinh (như cột sống chẻ đôi) hoặc thiếu một phần não bộ (vô sọ). Tuy nhiên, mẹ bầu cần phải xác định chính xác tuổi thai trước khi làm xét nghiệm bởi hầu hết các trường hợp AFP tăng là do xác định tuổi thai không đúng.

+ Nếu nồng độ AFP giảm, nồng độ hCG và estriol cũng giảm thì chứng tỏ thai nhi có nguy cơ cao bị hội chứng Down (Trisomy 21 hay tam thể 21), hội chứng Edwards (Trisomy 18 hay tam thể 18) hoặc gặp phải một số bất thường nhiễm sắc thể khác.

Trong trường hợp kết quả xét nghiệm Triple test cho thấy thai nhi có nguy cơ cao bị dị tật bẩm sinh thì mẹ bầu nên tiến hành thực hiện chẩn đoán xác định bằng các thủ thuật xâm lấn như chọc ối hoặc sinh thiết gai nhau để có kết quả chính xác.

➡ Với kết quả siêu âm bất thường hoặc kết quả xét nghiệm Double test/Triple test thuộc nhóm nguy cơ cao, mẹ bầu nên lựa chọn sàng lọc trước sinh NIPT/ chọc ối/ sinh thiết gai rau: Sàng lọc trước sinh NIPT có độ chính xác cao hơn và phát hiện được các vấn đề của thai nhi sớm hơn.

Siêu âm thai là gì?

Siêu âm thai là một dạng kiểm tra chẩn đoán y khoa không xâm lấn sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh của thai nhi, tử cung cùng các cơ quan khác nằm trong khung xương chậu của người phụ nữ. Cụ thể, trong quá trình kiểm tra, máy siêu âm sẽ truyền các sóng âm qua tử cung của người phụ nữ và cơ thể của thai nhi. Sau đó, máy tính sẽ dịch sóng âm này, tái tạo thành hình ảnh video cho thấy hình dạng, vị trí và các cử động của em bé trong bụng mẹ. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể dùng dụng cụ cầm tay có sóng siêu âm để nghe nhịp tim của thai nhi.

Siêu âm thai nhi giúp cha mẹ theo dõi được sự phát triển của con ngay từ khi còn trong bụng. Siêu âm cho biết tuổi thai chính xác để thực hiện khám sàng lọc, tiêm chủng đúng thời gian, giúp bác sĩ tính ngày dự sinh cho mẹ.

Ví dụ: thai được khoảng 5 – 6 tuần sẽ bắt đầu làm tổ trong tử cung, thai được 7 – 8 tuần sẽ có tim thai. Khi thai lớn hơn, khoảng 20 – 30 tuần, các bác sĩ sẽ đo đường kính lưỡng đỉnh để tính tuổi thai. Ngoài 30 tuần, việc tính tuổi thai sẽ khó khăn hơn nhiều, độ chính xác giảm đi đáng kể.

Một số loại siêu âm có thể kể đến là siêu âm 2D, 3D, 4D hay siêu âm Doppler màu.

+ Siêu âm 2D: Siêu âm 2D hay siêu âm 2 bình diện được xem là “thủ tục” không thể được bỏ qua với hình ảnh hiện trên màn hình là hình ảnh mặt cắt của chùm tia trên cấu trúc cơ quan. Trong đó, vùng nào chứa nước, dịch, máu sẽ có màu tối đen còn cấu trúc mô cơ thể được thể hiện bằng màu xám đến trắng. Màu càng sáng chứng tỏ cấu trúc càng đặc và ngược lại.

+ Siêu âm 3D: Siêu âm 3D là bước tiến trên thành quả của siêu âm 2D. Hình ảnh của siêu âm 3D được thể hiện thêm một chiều nữa trong không gian giúp mẹ bầu thấy được gương mặt, tay chân và cơ thể con yêu qua nhiều góc độ. Bên cạnh đó, siêu âm 3D là công cụ hữu ích để bác sĩ tìm kiếm được các dị dạng, cấu trúc nghi ngờ bất thường bẩm sinh như sứt môi, chẻ vòm, hở hàm ếch, hội chứng Down, tay chân ngắn hay các bệnh lý về tim đồng thời giới tính của thai nhi cũng được xác định một cách chính xác hơn.

+ Siêu âm 4D: Đối với siêu âm 4D thì cấu trúc bên trong cơ thể không chỉ được thể hiện về mặt hình ảnh mà còn cho thấy các chuyển động như xem một đoạn băng ghi hình sống động. Vì vậy mà cha mẹ còn biết được thiên thần nhỏ đang làm gì trong thế giới bí ẩn của mình. Nếu may mắn, bạn còn có thể tình cờ thấy bé mỉm cười, ngáp to, mút ngón tay hay đưa chân chuẩn bị đạp vào bụng mẹ…

+ Siêu âm Doppler: Siêu âm Doppler hay siêu âm màu là phương pháp siêu âm sử dụng hiệu ứng doppler với các sóng âm được phát ra tới bộ phận cơ thể cần được thăm khám và sau đó sẽ thu hồi lại để phân tích sự công bố và vận tóc chuyển động của các bộ phận được kiểm tra. Siêu âm Doppler giúp kiểm tra chức năng và hoạt động của tim, kiểm tra sự chuyển động của các tĩnh mạch, các bệnh ở ở vùng bụng, thận…. Thậm chí, dạng siêu âm này còn biết được lượng oxi và các nguồn dinh dưỡng cung cấp cho thai nhi có đủ hay không để từ đó có cách khắc phục tốt nhất.

Tóm lại, tùy theo mục đích và từng giai đoạn của thai kỳ mà các kỹ thuật siêu âm sẽ được chỉ định thực hiện với vai trò khác nhau. Ngoài ra, mẹ bầu sẽ phải siêu âm thường xuyên hơn nếu bị tiểu đường, cao huyết áp hoặc gặp các biến chứng khác về sức khỏe.

Bài viết không có thông tin bạn tìm kiếm, hãy liên hệ ngay với bác sĩ chuyên khoa bằng cách:

Gọi hotline: 0243.6611.888 – 0988.20.22.33

Chat trực tuyến: TẠI ĐÂY

Nhà Hộ Sinh A- Phòng khám Sản phụ khoa – Nam khoa 36 Ngô Quyền là cơ sở y tế lâu năm trực thuộc Sở Y Tế Hà Nội. Đến nay, lượng bệnh nhân đã vượt qua năng lực đáp ứng của diện tích phòng khám. Chính vì vậy, để có thể cung cấp một môi trường khám bệnh khang trang, chuyên nghiệp hơn cho bệnh nhân, ban lãnh đạo phòng khám đã đưa ra quyết định di dời cơ sở đến địa chỉ mới tại 12-14 Kim Mã- Ba Đình- Hà Nội đồng thời lấy tên là Phòng khám Đa khoa Y học Quốc Tế.

Tin mới cập nhật: chương trình ưu đãi đặc biệt trong tháng 8, dành cho bệnh nhân đăng kí mã số khám online:

• MIỄN PHÍ HOÀN TOÀN phí khám lâm sàng với bác sĩ hơn 30 năm kinh nghiệm
• GIẢM 30% chi phí thủ thuật

Đăng ký ngay: TẠI ĐÂY! để được nhận mã số khám ưu tiên (Hiệu lực 1 tuần kể từ ngày đăng kí)